Ayakkabı Terimler Sözlüğü

ASTİKA: Ayakkabı imalatında kullanıla ve ayakkabıların pençelerini parlatmak için kullanılan geyik ya da at kemiğinden yapılan alettir.

AYAKKABI: Günlük yaşantımızda dış etkenlerden ayağımızı korumak için giyilen ve alt tarafı kösele, lastik gibi dayanıklı maddelerden yapılan ayak giyeceğidir. Ayakkabılar bizleri soğuktan, sıcaktan korur.

BAĞCIK: Ayakkabının iki yüzünü bir birine bağlayan bağdır.

BALIKGÖZÜ: Ayakkabılarda “balıkgözü” terimi, genellikle ayakkabı bağcıklarının geçişi ve ayakkabının üst kısmında bulunan küçük, yuvarlak deliklere verilen addır. Bu açıklık, balıkların gözlerine benzediği için bu ismi almıştır. Balıkgözü delikleri, ayakkabının bağcıklarını sabitlemek ve daha iyi bir uyum sağlamak için kullanılır. Ayrıca, aksesuarların tasarımına ve üretimine de katkısı bulunurlar.

BİYE: Ayakkabı imalatında kullanılan biye, ince bir kumaş veya deri şerit olup, ayakkabının kenarlarında veya dikişlerde kullanılır. Biyeler, ayakkabının çalışmasını bir arada tutmak, kenarları düzgünleştirmek ve koruma sağlamak için kullanılır. Aynı zamanda, ayakkabılara estetik bir görünüm ve bitiş sağlar. Biyeler, ayakkabı kullanımları kullanılan ve çeşitli renk, malzeme ve genişliklerde bulunabilir.

ÇARPANA: Ayakkabı çarpana, ayakkabı aksesuarları kullanılan özel bir alet olup, ayakkabının şeklini oluşturmak ve ayakkabının iç kısmında uygun bir yapı elde etmek için kullanılır. Çarpanalar, genellikle ayakkabının içine konulur ve üzerine gerilerek yapılan ayakkabının, insan ayağına uyum sağlamak için gerekli formülün alınmasına yardımcı olur. Çarpanalar, genellikle ahşap, plastik veya metal gibi önlemler yapılır ve farklı ayak şekillerine ve numaralarına göre değişkenlik gösterir. Bu cihazların, cihazların kullanım konforunu ve tüketimini azaltmak için önemlidir.

ÇEDİK: Ayakkabı.

ÇİRİŞ: Bir çeşit ayakkabı yapıştırıcısıdır.

ÇÖRÇİL: Bu ayakkabı türü kısa ve küt burunludur. Alt tarafı lastik asker postalıdır. Churchill ayakkabı, özellikle erkekler için üretilen klasik ve şık bir ayakkabı çeşididir. İsmi, İngiliz tarihinde önemli bir yere sahip olan Winston Churchill’den gelir. Bu tür giysiler, genellikle resmi kıyafetlerle veya özel kıyafetler giyilir ve yüksek kalitede üretilir. Evin deriden yapılan Churchill ayakkabıları, kaliteli işçilik ve klasik tasarımıyla dikkat çekiyor.

DİŞLİ: Ayakkabı imalatçılarının sayayı kalıba çekmek için kullandıkları kerpetene benzer bir araçtır.

EKLEME: Ayakkabı pençesi yama.

ESPADRİL: Espadril ayakkabı, hafif, rahat ve genellikle yaz sınırlarının tercih edilen bir ayakkabı türüdür. Espadrillerin en belirgin özelliği, tabanlarının jüt veya hasır gibi doğal ekranlarında bulunuyor. Bu tür giysiler, üst kısımlar için ise çeşitli malzemeleri kullanır, örnek kanvas, keten veya pamuk gibi.

Espadriller, özellikle sıcak havalarda ve plajda giymek için popülerdir. Hem kadınlar hem de erkekler için üretilen espadril ayakkabılar, düz, platform veya uçlar olarak bulunabilir. Espadriller, rahatlık ve şıklığı bir arada sunarak ayakkabı, yaz bahçesi tercih edilen bir seçenek olmaktadır.

FİLOTA: Ayakkabıcılıkta “filota” terimi, ayakkabı üretim sürecinde kullanılan özel bir astar malzemesini ifade eder. Bu malzeme, ayakkabının iç kısmını kaplayarak ihmal, dayanıklılık ve hava geçirmemesibe yardımcı olur. Filota genellikle sentetik olarak yapılır ve ayakkabı kullanıcıları tarafından tercih edilir, çünkü doğal astar malzemelerine göre daha ucuz ve kolay temin edilebilir. Filota astarlarının kullanımı, ayakkabının kullanım ömrünü uzatmaya yardımcı yönlendirme aynı zamanda kullanıcıların ayaklarının daha rahat ve sağlıklı hissetmesini sağlar. Bu tür astarlar, çok çeşitli ayakkabı türlerinde ve modellerinde kullanılabilir.

FİSİNAJ: Deri işlemenin en son aşamasıdır.

FİTİL: Ayakkabı üretiminde bir yüzü düz, diğer yüzü ise yuvarlak bir biçimde kesilmiş ince küçük deri parçasıdır.

FİYAPA: Ayakkabıların alt bölümünü kalınlaştırmak için yerleştirilen parçadır.

FORA: Ayakkabının tabanı ile sayası arasına konan parçadır.

FORT: Fort, genellikle topuk ve ayak kavisinin yapılarına yardımcı olarak boşluk ve stabilite sağlar. Bu sayede ayakkabı kullanıcılarının ayağına daha iyi uyum sağlar ve gösterileri daha fazla konfor sunar. Fortlar, çeşitli kaynakları yapılabilir, örneğin plastik, sertleştirilmiş kauçuk veya deri gibi. Ayakkabının türü ve kullanım amacına bağlı olarak, farklı kalınlık ve kullanım amacına uygun fortlar kullanılabilir. Fortlar, özellikle uzun süre ayakta kalma veya yürümek zorunda kalan kişiler için önemlidir, çünkü ayağın doğru şekilde parçaları ve düzgün bir yürüyüş sağlanması gereklidir.

GALOŞ: Hijyene önem verilmesi gereken hastane, klinik ve müze gibi yerlere girerken ayakkabı üzerine geçirilen ince ve şeffaf korumalıktır.

GAMBA: Ayakkabının yan taraflarından her biri.

GAZOMA: Ayakkabı imalatında ayakkabının etrafına yapılan dikişe gazoma denir.

GETR: Ayakkabının üstünden bacağın alt bölümüne kadar sarılan bir tür tozluktur.

HARAMA: Ayakkabının taban köselesinde açılan kesik.

HARAMAKİ: Ayakkabının taban köselelerine yarık açmak için kullanılan kunduracı aletidir.

HAVLE: Taban yapıştırma presi.

KALAVRAHANE: Ayakkabı imalatı yapılan yere verilen ve günümüzde pek kullanılmayan terimdir..

KAZUMA MAKİNASI: Ayakkabıları dikmek için kullanılan bir tür makine türüdür.

KAZUMA TIĞI: Ayakkabıcılıkta, köseleyi ayakkabının yüzünü dikmek için kullanılan tığa verilen addır.

KELİK: Eskimiş ayakkabı.

KERATA: Ayakkabıyı rahat giymek için kullanılan basit bir aparattır. Halk arasında genellikle kerataya ayakkabı çekeceği diye söylenir.

KIÇAYAK: Bir tür ayakkabı kalıbıdır.

KİLTE: Ayakkabı tokası.

KOVALDANA: Çorapsız olarak ayakkabı giyilmesidir.

KÖSELE: Kösele, genellikle hayvan derisinden elde edilen, sertleştirilmiş bir malzeme türüdür. Özellikle ayakkabı tabanları, cüzdanlar, kemerler ve çeşitli zanaat tavırları kullanılır. Derinin özel bir işlem görme sonucu elde edilen kösele, dayanıklı ve suya dayanıklı bir yapıya sahiptir.

Kösele ayakkabı, derinin tabaklanması işlemi ile elde edilir. Tabaklama, deriyi çürümeye karşı koruyan ve ona daha sert bir yapı kazandıran bir işlemdir. Bu işlem, deriye istenen şekil, sertliği ve zararları verir. Kösele, çeşitli kalınlıklarda ve şekillerde olabilir ve genellikle doğal bir uzunlukta gelir, ancak boyanabilir veya işlenebilir. Kösele, hem geleneksel işçiliği hem de endüstriyel üretimde kullanılır.

KÖŞKER: Ayakkabı imalatçısı, yemenici.

LİMAKİ: Ayakkabıcı imalatında kullanılan küçük eğe.

LOFIR: Ayakkabı.

LORTA: Ayakkabı kalıbının çapı.

LOSTRA: Ayakkabı boyama işlemi yapılan yere verilen addır.

MAKİNETA: Ayakkabıcılıkta kenar düzeltmek için kullanılan bir tür metal alet.

MASKARATA: Ayakkabının ön tarafında dikişle ayrılan burun bölümü.

MEST: Üzerine mesh edilebilen, kısa konçlu, hafif ve yumuşak bir tür ayakkabıdır.

MEŞİN: Koyun derisinden elde edilen ayakkabı derisidir.

MOKASEN: Mokasen, rahat ve şık bir ayakkabı türüdür. Genellikle yumuşak deriden yapılan mokasenler, düz esaslı, dikişli ve süslemesiz olarak tasarlanmıştır. Bu ayakkabı çıkarmanın en belirgin özelliği, ayakkabının ön kısmında bulunan ve ayakkabının üst kısmının oluşturduğu deri parçasının, ayakkabının tabanına doğru uzandığı ve dikişlerle tutturulduğu yapıdır.

NALÇA: Ayakkabının taban demiridir.

NEOLİT: Plastik ile kauçuk karışımı, kösele tabana benzeyen bir tür ayakkabı taban çeşidi.

NUBUK: Su geçirmeyen derilere nubuk denir.

OLTAN: Ayakkabının yere basan ya da iç tarafına dikilen parçadır.

ÖKÇE: Ayakkabıcılıkta “ökçe”, ayakkabının arka kısmında yer alan ve topuğun gökyüzü yükselten parçaya verilen isimdir. Ökçeler, yükseklik, şekil ve malzeme açısından farklılıkları gösterir ve farklı ayakkabı türlerinde kullanılır. Ökçelerin temel amacı, ayakkabıya estetik ve stil katmak ile birlikte, yükselen desteği sağlamak ve elden kaçırmamaktır. Özellikle kadın ayakkabılarında yüksek ökçeler, şık ve zarif bir görünüm sağlar. Ayrıca, topuk köprüleri, uçlarından daha uzun ve ince sahiplerine yardımcı olur.

Ökçeler, ahşap, plastik, kauçuk, deri ve hatta metalden yapılmış olabilir. Ayakkabının türü, amacına ve tasarımına bağlı olarak, ökçe hedef belirleme. Örneğin, ince stiletto ökçeler, kalın blok ökçeler veya kısa ve geniş yavru ökçeler gibi farklı ökçe türleri bulunur.

PENÇE: Ayakkabı tabanındaki kösele.

PİANTA: Ayakkabı taban alanında geniş bırakılan kenarına pianta denir.

PİNE: Ayakkabı yaması.

PİNEDUZ: Eskimiş ve yıpranmış ayakkabıların tamir edildiği yerdir. Halk arasında yamacı da denir.

PİYANTA: Ayakkabı kenarı. Ayakkabının alt taban kenarı.

RUGAN: Rugan, parlak ve yüksek derecede cilalı bir gezegene sahip olan özel bir deri türü. Genellikle sığır derisinden üretilen rugan, özel bir tabaklama ve cilalama süreci ile elde edilir. Bu süreçte, derinin doğal parlaklığını ve yumuşaklığını korurken, mükemmel ayna benzeri bir parlaklık sağlar.

Rugan deri, ayakkabın yanı sıra çantalar, cüzdanlar ve kemerler gibi aksesuarlarda da çeşitli kullanılır. Rugan giysiler, genellikle resmi kıyafetlerle veya özel etkinliklerde tercih edilir ve şık bir görünüm sunar. Rugan derinin bakımı, diğer deri türlerinden biraz daha fazla özen gerektirir. Toz ve kirin rugan deriden bölmelerin silinmesi ve düzenli olarak cilalanması, korumalarını ve koruyucularını yardımcı olur.

SABO: Avrupa da yaygın olarak giyilen bir çeşit sandalet türüdür.

SAHTİYAN: Ayakkabı yapımında kullanılan tabaklanarak boyanmış ve cilalanmış deridir.

SANDALET: Sandalet, genellikle yaz kitaplarının tercih edilen açık bir ayakkabı türüdür. Sandaletlerin çoğu, ayak parmaklarını ve/veya topuğu açıkta bırakan tasarımlara sahiptir. Genellikle hafif, rahat ve hava alabilen bir yapılar vardır.

Sandaletler, çeşitli ürünler yapılabilir, örneğin deri, kauçuk, plastik veya kumaş gibi. Ayak yapısı sarılan bağlar veya parmak uçları gibi çeşitli özellikler ve modeller bulunur.

Sandaletler, sıcak havalarda ve plajda giymek için popülerdir. Hem kadınlar hem de erkekler için üretilen sandaletler, düz, platform veya topuklar olarak bulunabilir. Sandaletler, eksiklik ve serinlik sunarak, yaz tatili tercih edilen bir ayakkabı seçeneği olmaktadır.

USKUFYE: Süet deri ayakkabılarının imalat aşamasında sayasının lekelenmemesi için beyaz, kasap kağıdına benzer özel bir kağıttır.

VİDALA: Çanta ve ayakkabı yapılan tabaklanmış dana derisi.

YURAK: Ayakkabı yama malzemesi.

YouTube Kanalımız: https://www.youtube.com/@ayakkabkursu6859/